Ontdek je eigen leiderschap

Tekst: Mirjam van der Vegt 

In een tijd waarin we overspoeld worden door informatie, is de roep om een leider groot. Iemand aan wie je je kunt optrekken en waar je van kunt leren. Jij hoeft niet afhankelijk te blijven van een uiterlijk sterke leider. Ontdek de leider in jezelf en maak de reis naar binnen – tien handreikingen voor je eigen verhaal.

Bij leiderschap wordt er vaak gedacht aan formeel leiderschap, dit zijn de directeuren of teamleiders. Voor je het weet ga je leiderschap als functie zien, maar het is veel meer dan dat. Leiderschap gaat over verantwoordelijkheid nemen voor wat er in jou leeft en wat je mag realiseren. Durf je jouw rol te nemen in kwesties die volgens jou aandacht verdienen?

Goed heersen
We denken bij leiderschap vaak ook aan grootse zaken, maar een goede leider weet niet alleen zijn verantwoordelijkheid te nemen voor het grote, maar juist ook voor het kleine schijnbaar onbeduidende. Aan het begin van de tijd gaf God de opdracht aan mensen om de aarde te bewerken, erover te waken, ja zelfs te heersen in de goede zin van het woord. (Genesis 1:28, 2:15) We zijn allemaal geroepen tot leiderschap, simpelweg omdat we keuzes moeten maken en daarmee invloed hebben op anderen en de aarde waar we op wonen.

Vallen en opstaan
Er bestaan veel verschillende leiderschapsmodellen, omdat er ook heel veel verschillende manieren van leidinggeven zijn. Recent onderzoek (Leiders leren, Jeroen Seegers, VU Amsterdam) onder topmanagers liet zien dat leiders meer leren van hun falen, dan van een leiderschapscursus. De praktijk maakt je dus tot een leider.
Uiterlijk leiderschap wordt je soms zomaar in de schoot geworpen, innerlijk leiderschap kost tijd en vergt de juiste focus. Ieder mens kan de principes van innerlijk leiderschap ontdekken en beoefenen. Leiderschap is een ontdekkingstocht waarin je de ene keer leidt en de andere keer volgt. Een goede leider weet namelijk ook wanneer hij moet volgen en luisteren.

Onderstaand is geen checklist om jezelf of een ander op af te rekenen, maar een proces om te gaan!

  1. Een leider heeft lief

Een leider wil liefhebben. Geen project is belangrijker dan deze grote opdracht die God aan mensen meegaf. Leiders die liefhebben, hebben de meeste impact. Wanneer je liefhebt, kun je bergen verzetten. In de Bijbel staat dat God zijn volk meetrok aan koorden van liefde. Met liefde krijg je meer gedaan dan met dwang.

  1. Een leider kan luisteren

Een leider heeft onderscheidingsvermogen nodig. Dit was wat Salomo vroeg aan God toen hij het volk Israël moest leiden: ‘Schenk mij een opmerkzame geest, zodat ik onderscheid kan maken tussen goed en kwaad.’(1 Koningen 3:9) Opmerkzaam zijn heeft alles te maken met kunnen luisteren. Je kunt luisteren naar verschillende belangen. Ook kun je luisteren naar wat er in je eigen hart leeft of – als je een gelovig mens bent – wat God tot je wil zeggen.

  1. Een leider kan volhouden

Iedere leider heeft te maken met beren op de weg. Een leider laat zich daar niet door uit het veld slaan; hij is bereid om voor zijn passie of missie te lijden met aandacht, toewijding en flexibiliteit. Het verhaal van Jezus is hierin een prachtig voorbeeld.

  1. Een leider is dompteur van zijn eigen verlangens

Een leider kan ook zichzelf leiden. Je hebt voldoende zelfkennis en gaat niet alleen je eigen verlangens achterna. Je bent niet bang voor je kwetsbaarheid, maar leert jezelf kennen en aanvaarden inclusief sterke en zwakke kanten. Erken je hulpeloosheid; ook jij hebt anderen nodig en bent afhankelijk van genade.

  1. En leider draagt zorg voor zijn ziel

Het gevaar van een leider is dat hij te hard werkt en zijn eigen ziel uit het oog verliest.  Wanneer je geen zorg draagt voor je ziel, kwijnt de liefde weg en ligt hoogmoed op de loer. Daarom is ruimte, bezinktijd en stille tijd broodnodig voor een leider.

  1. Een leider blijft leergierig en laat zich omringen door wijze raadgevers

Life long learning is een belangrijk kloosterprincipe; de wetenschap dat er altijd iets nieuws te leren valt. Als denkt dat je ‘rijp’ bent, begin je heel vaak te rotten. Vernieuwing en verfrissing blijven nodig, zo kom je op een dieper niveau.

  1. Een leider wil dienen

Een leider inspireert en schept voorwaarden voor groei en bloei. Hij staat niet boven de massa, maar ondersteunt ze. Een geestelijk leider zorgt ervoor dat anderen God gaan eren.

  1. Een leider durft op te staan en besluiten te nemen

Een leider durft te staan voor wat hij gelooft, ook al wordt hij bespot en aangevallen door mensen. Hij durft zich uit te spreken in het besef: de ene keer roepen ze Hosanna, de andere keer: Kruisig hem.

  1. Een leider deelt uit

Een leider wordt geen goeroe. Hij beseft namelijk dat zijn missie groter is dan hemzelf en alleen gedragen wordt door gezamelijkheid. Daarom is een leider heel vaak ook een onderwijzer – hij stelt vragen waardoor mensen zelf gaan leren en onderdeel worden van het gezamenlijke doel.

  1. Een leider gaat optimistisch het grote plaatje achterna

Ooit liep ik een hoogteparcours. De persoon voor mij nam alle hindernissen lachend, al vond ze het doodeng. Het maakte dat ik durfde te volgen. Zorg voor humor en relativeringsvermogen in je team.

Jouw doel ontdekken – waarom leiderschap vaak niet lukt
De reden waarom leiderschap vaak niet uit de verf komt, is vanwege een diep gevoel van minderwaardigheid. (NB: Minderwaardigheid kan zich ook uiten meerderwaardigheid). Het helpt niet om alleen maar voor de spiegel te staan en te zeggen: ik ben het waard. Waardigheid kan groeien door je diepste waarden te ontdekken en ze heel praktisch te gaan uitleven – met vallen en opstaan. Ook dat is leiderschap. Als stiltetrainer loop ik een stuk met mensen op in dit proces. Samen ontdekken we de basis van jouw persoonlijke leiderschap.

  • In het proces van (her)vinden van waardigheid en leiderschap loop ik graag een stuk met je op. Wees welkom op de QS Stiltetrainingen.
  • In de serie werkboekjes van de Adem-de-dag-reeks, komen veel van bovenstaande punten aan bod. Het nieuwste deel Geliefd is net uit. Lees meer of bestel hier.


Waar kom jij als leider op adem en kun je stil liggen? 

Meer lezen:
Benedictijns leiderschap, Yvonne Nieuwenhuijs, 2012, Ten Have
Vrouwelijk leiderschap, Joanna Barsh, Susie Cranston, Bruna Uitgevers 2010
De kenmerken van geestelijk leiderschap, John Piper, essay op desiringgod.org
De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Stephen R. Covey, Business Contact, 2010
Leiders leren met vallen en opstaan, Jeroen Seegers, Koninklijke van Gorcum, 2009